ХООЛТ БАГ

Хоолт багийн нутаг дэвсгэр нь нийт 725 км2 бүхий талбайтай. Багийн зүүн талаар Булган сум, Баяндалай сум, Урд талаар Бүйлсэн баг,Баруун талаараа Сайншанд баг, хойд талаараа Өвөрхангай аймгийн нутагтай хиллэдэг. Õîîëò áàã íü 1956 îíä ×.Äàðæàà äàðãàòàé Áàÿíáîð íóðóóíû ºâºð Õîîëò ãýäýã ãàçàð áàéãóóëàãäñàí. Òóñ áàãèéí ¿å ¿åèéí äàðãààð ×.Äàðæàà, Ä.Äîíäîãñàìáóó, Ñ.Ðýìá¿¿,Äо.Áÿìáàà, Ä,Ãîìáîäîðæ, Äî,Ò¿âäýí-Î÷èð, Ñ.Òºìºðáàò, Í.Áàòìºíõ,È.Ñóìúÿà, Ñ.Õóÿãáààòàð, Æ.Òºðìºíõ, Ã.Íàìæèëäîðæ, Ä.Ò¿âäýí-Î÷èð,Â,Õàëçàí, íàð àæèëëàæ àìüäàð÷ áàéсан.
ªìíºãîâü àéìãèéí Һ⺺ñ 160êì Ñóìûí òºâººñ 70êì çàéä îðøäîã.

Бүйлсэн багийн танилцуулга

                 

                      ªìíºãîâü àéìãèéí Ñýâðýé ñóìûí Á¿éëñýí áàãèéí òàíèëöóóëãà

                   ªìíºãîâü àéìãèéí  Ñýâðýé ñóìûí Á¿éëñýí áàã íü 1933 îíä Ǻºëºí óóëûí äóíä ýíãýð

                                       Òàëûí õóäàã ãýäýã ãàçàð  1 ãýðòýé 75 ºðõ 360 õ¿í àì 14000 ìàëòàé

                                                   3-ð áàã íýðòýéãýýð àíõ ¿¿ñýí áàéãóóëàãäñàí ò¿¿õòýé.

                         Õîæèì íü  1948 îíä Ñýâðýé ñóì òºâëºð÷ áàéñàí  Á¿éëñýí ãýäýã ãàçàð  øèëæèí

                 ñóóðüøèæ áàãàà Á¿éëñýí õýìýýí íýðëýñýí áàéíà.  .

                              Áàãèéí  ç¿¿í óðòðàã 102,40 õîéä ºðãºðºã 43,30 ¿íýìëýõ¿éí ºíäºð 2423 ì,

                                  ¿ðãýëæèëñýí óðò 98 êì , Áàãèéí òºâ ñóìààñ 45êì , àéìãààñ 184 êì

                                                  Óëààíáààòàð õîòîîñ 712  êèëîìåòðò  àëñëàãäñàí.

                         Ç¿¿í òàëààðàà Áàÿíäàëàé ñóìûí Òºõºì ,Íàðàí  óðä òàëààðàà Íî¸í ñóìûí Ñàéðàí áàã,

       áàðóóí òàëààðàà ººðèéí ñóìûí  Ñàéíøàíä áàã, õîéò òàëààðàà Õîîëò áàãóóäòàé õèë çàëãàí îðøèíî.

Сэврэй сумын ЕБСургууль анх тус байгийн төв дээр байгуулагдаж байсан түүхтэй

             Ñóðãóóëèéí 70 æèëèéí îéãîîð 1988 îíû òºãñºã÷èäûí áîñãîñîí äóðñãàëûí õºøºº

Òóñ áàãèéí íóòàã 100 ãàðóé êì óðò ¿ðãýëæëýõ Ǻºëºí óóë ò¿¿íèé àð ºâºð áàðóóíààð ¿ðãýëæëýõ ýëñýí ìàíõàí, äîâ òîëãîä,ãîâü òàë , õîîëîé èõ áàãà Íîìãîí, ªëãèé, Õàöàâ÷, Ìàéõàí, Çàëàà, Áîäü, Ä¿¿æèí îâîî, Àëàãûí õÿð, Äàëàí øàð, Ñýðâýí, Õàøààò, Íîðîâáàíçàäûí õÿð çýðýã ºíäºð ñ¿ðëýã óóëñààñ á¿ðäýõ áºãººä Õàéëààñ, Çàã, Á¿éëñ, Õàðãàíà, Òýñãý , Òîâöîã харгана тэсгэнэ довцог Øèéðýí ãîòèð, øàð ìîä, øàâàã (îëîí òºðºë) ìààëèà , äàëàí , çýðýã ìîäëîã óðãàìàë , á¿õ òºðëèéí àãü øàðèëæ , áºäí¿¿ð òºðºë á¿ðèéí õàçààð ºâñ,óëààí ,öàãààí гоёо, õàìõàã ,ìîíãîë, äýðñ , óëààí, áîð, øàð , áóäàðãàíà, áàãëóóð, òààíà, õºì¿¿ë çýðýã îëîí òºðëèéí íàðèéí óðãàìàë
áîëîí

 Àðö, õóðäàí öàãààí, õóí÷èð, ãî¸î, öàðâàí, çàíãóó, äýãä, õóëàíãèéí óíäàà, çýýðèéí óíäàà,õîíèí çýýðãýíý,ìîðèí çýýðãýíý, çàãñãàë, Ëàíòàíç ýìò ºâñ, çýðýã àíõèëóóí ¿íýðòýé àðèóñãàõ ýì÷èëãýýíèé à÷ õîëáîãäîëòîé óðãàìàëóóä óðãàõààñ ãàäíà, èðâýñ, ÷îíî , ¿íýã, øèë¿¿ñ, õÿðñ, àðãàëü, ÿíãèð, õàð ñ¿¿ëò, õóëàí, öàãààí çýýð (í¿¿äëýýð ) ¨ë, òàñ, á¿ðãýä, õýðýý ,õóëàí, øàð øóâóó, óëààí äàë, õàðöàãà, óóëü, óëààí õîøóóò, ÿòóó, íîãòðóó, õîéëîã, õºõ áóõ, áîð áîëæìîð, äàëàí õýëò,
õîíèí òîîäîã, ºâºãò òîãîðóó, ºâººëæ, öºëèéí ÷îã÷îîõîé, óðàí áîëæìîð , áîð òóóëàé, àëàã äààãà, õºõ øàð îãòîíî, çàðàà, áîçëîã, ¿õýð îãîäîé, õºìæèí õºõ, 3 òºðëèéí ìîãîé, ãîâèéí ã¿ðâýë , öàãààí òýìýýí ààëç, óóëûí õàð ààëç, àðâààëæ, îëîí òºðëèéí ààëç, ÿìààí óóö ,øàâüæ , æàðàí õºëò, ãóðâàí òºðëèéí õà÷èã , îëîí òºðëèéí õîðòîé õîðã¿é øàâüæ çýðýã àí àìüòàí àðààòàí æèã¿¿ðòýí íóòàãøèí àìüäàðäàã .


Òóñ áàãèéí íóòàãò Íàðàí, ßìààí óñ,Á¿éëñýí, Ç¿ëýãò, Áóìáàò, Áàÿí, Ãàøóóíøàíä, Õàäàò,Öàãààí óñ, պ人äîâ, Õàöàâ÷, Ðàøààíò ,Æàðãàëàíò ,Í¿äýí áóëàã, Ñàëààøàíä, Èõ áàãà äàë, çýðýã çàäãàé áóëàã øàíä îëîíòîéí äýýð ßìààí óñ , Æàðãàëàíò, Äýâñýã çýðýã ãàçðûí óñûã ðàøààí õýìýýí ¿çýæ õîäîîä ,ýëýã ,çºñèéã àíàãààõ çîðèóëàëòààð àøèãëàñààð èðñýí óëàìæëàëòàé.Ìàíàé íóòàãò òºðºë á¿ðèéí áàéãàëèéí áàÿëàã øîðîî ÷óëóó, øîõîéí ÷óëóó, õ¿ðýí í¿¿ðñ, øàð, öàãààí àëò , òºìðèéí õ¿äýð, ãàðòààì çýðýã ýðäíèéí ÷óëóóíû àøèãò ìàëòìàëûí íººö ýëáýãòýé. Àëòàéí íóðóóíû ¿ðãýëæëýë. Ǻºëºí óóë íü öàã àãààðûí ýðñäýëòýé ÷îíî àðààòàí øèð¿¿í Õàòóó óóë áàéñíûã õóâèëãààí ñàé÷óóä çàñàë ¿éëäýí 纺ëð¿¿ëæ Ǻºëºí ãýäýã íýð ºãñºí áà ýëäýâ ýðñäýë ãàí çóä áîëîõîä Ýíý óóëûã ò¿øèí àìüäàðàõ õ¿í çîí àí àìüòàí àðààòàí æèã¿¿ðòýí õîõèðîë áàãà ¿çýõ ¸ñòîé ãýæ ºâºã äýýäýñ ìààíü íóòàã óñàà äýýäëýí ø¿òýæ èðñýí áèëýý. Á¿éëñýí÷¿¿ä ýðò ¿åýñ õýäýí çóóíû òóðø Õàøààò, Äàëàí øàð, Íîìãîí,Íîðîâáàíçàä, ªëãèé õàéðõàí çýðýã áèå áèåý õàðñàí ºíäºðëºã óóëñûã òàõèæ, íóòàã óñ áàéãàëü äýëõèéãýý õàìãààëàõ çàí ¿éëèéã ¿éëäýæ èðæýý.Îäîî ÷ Äàëàí øàð ,Õàøààòûí õàéðõàíàà òàõèæ óóë óñàà àðãàäàæ ò¿øèí àìüäàð÷ áàéíà. ªëãèé õàéðõàí íü ýð÷¿¿äèéí çàÿà òàâàí òýíãýðèéã äààäàã óóë ãýæ ¿çäýã òºäèéã¿é ýðò ¿åýñ öýðýã ýðñèéí òàõèëãà õàéðõàí áàéñàí ò¿¿õòýé. Ýíý îð÷èíä áîëîõã¿é ¿éëäýë õèéñýí áîë õàðèó íü ñºð㺺ð ó÷èðäàã ãýäýã îðòîé áèëýý.. Èðãýä ñ¿ñýãòýí îëîíòîé õàìòðàí íóòãèéí óóãóóë õ¿¿ ñàéí ëàì Òàìæèäûí Íàìñðàéæàâ Óáà ýíý óóëûí õîðìîéä Ëîâîíáàìäàìæóíàé áóðõàíû Öàãààíñóâðàãà á¿òýýñíýýð ñ¿ñýãòýí îëíû ìºðãºëèéí ãàçàð áîëñîí þì.